ÖZET

Amaç:

Cryptosporidiosis dünya çapında bir zoonozdur. Mikroskopik muayene, etken türlerin belirgin olmayan morfolojik özellikleri nedeniyle başarısız olabilir. Bu nedenle moleküler tanı daha da önem kazanmıştır.

Yöntemler:

Cryptosporidium spp. oosistlerini belirlemek için 150 hastanın dışkı örnekleri karbol-fuksin boya kullanılarak incelendi. Pozitif örneklerde farklı türlerin belirlenmesi için nested polimeraz zincir reaksiyonu-restriksiyon parça uzunluk polimorfizmi (PZR-RPUP) kullanıldı. Örnekler, diğer parazitler için yaş preparasyon ve çinko sülfat flotasyonu yöntemleriyle de araştırıldı.

Bulgular:

Mikroskobik muayene ve moleküler yöntemlerle sırasıyla %0,67 (1/150) ve %8,93 (5/56) pozitiflik saptandı. Nested PZR-RPUP bir örnekte Cryptosporidium hominis’in (C. hominis), dört örnekte ise Cryptosporidium parvum’un (C. parvum) saptanmasına olanak verdi. Bu çalışma ile C. hominis Türkiye’de ilk kez insanlarda bildirildi. Enfekte olanlar arasında üçü çocuktu, dışkısında C. parvum oosistleri görülen dört hastada gastroenterit, C. hominis pozitif olan bir hastada ise mide bulantısı ve kusmanın eşlik ettiği gastroenterit vardı. Enfekte kişilerin hiçbirinde Giardia spp. ve Entamoeba spp. saptanmadı.

Sonuç:

C. parvum olgularının C. hominis olgularından fazla olması, enfekte kişilerin hayvancılık yapılmasına izin verilmeyen kentsel alanda yaşamasına rağmen, bir zoonotik bulaşma olduğunu düşündürmektedir. Bununla birlikte, şehir suyundaki su kaynaklı patojen kirliliği bir bulaşma faktörü olarak düşünülmektedir.